Anemia – jak wspierać się dietą?

Anemia – jak wspierać się dietą?

Wśród pytań bardzo często pojawiało się to dotyczące anemii. Dlaczego mimo suplementacji anemia wraca? Co jeść, aby uzupełnić niedobory żelaza? Jakie produkty są dobrym źródłem żelaza? Dlatego dzisiaj to właśnie na niedokrwistościach skupię swoją uwagę.

Anemia-informacje podstawowe

Nie każda niedokrwistość jest spowodowana niedoborem żelaza. Przyczyną anemii może być również niewystarczająca podaż kwasu foliowego czy witaminy B12. A czasem jest objawem choroby toczącej się w organizmie.

Podstawą diagnostyki jest morfologia krwi. Jeśli wynik nie jest prawidłowy, należy prowadzić dalszą diagnostykę w celu poznania patogenezy zaburzenia (czy jest to efekt niedoborów czy też objaw choroby).

Anemia z niedoboru żelaza charakteryzują się:

• Wynikiem poniżej normy dla hemoglobiny (HGB), hematokrytu (HCT) oraz erytrocytów (RBC),
• Obniżoną wartością średniej objętości krwinki czerwonej (MCV) oraz średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej (MCH);
• W dalszej diagnostyce wyniki mogą ukazać obniżone stężenie żelaza (Fe), Ferrytyny oraz podwyższone stężenie transferyny

Niedokrwistości z niedoboru kwasu foliowego i/lub witaminy B12:

• Wynikiem poniżej normy dla hemoglobiny (HGB), hematokrytu (HCT) oraz erytrocytów (RBC),
• Podwyższoną wartością średniej objętości krwinki czerwonej (MCV) oraz średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej (MCH).

Niedokrwistości chorób przewlekłych:

• Wynikiem poniżej normy dla hemoglobiny (HGB), hematokrytu (HCT) oraz erytrocytów (RBC),
• Obniżoną (lub w normie) wartością średniej objętości krwinki czerwonej (MCV) oraz średniej masy hemoglobiny w krwince czerwonej (MCH);
• W dalszej diagnostyce wyniki mogą ukazać obniżone stężenie żelaza (Fe),
• Z kolei stężenie ferrytyny może być w normie lub podwyższone, a Transferyny w normie lub obniżone.

Jak widzicie już sama diagnostyka nie należy do najłatwiejszych. Nie chciałabym się skupiać na temacie niedokrwistości z powodu chorób przewlekłych. Uważam, że trzeba przede wszystkim leczyć chorobę podstawową. Jeśli ta zostanie opanowana, nieprawidłowości w morfologii również zostaną zażegnane.

A kiedy powinniśmy zacząć się niepokoić i udać się do lekarza? Jakie są objawy anemii?

Na pewno męczliwość, osłabienie, senność, zawroty i bóle głowy, zwolnienie akcji serca, nietolerancja wysiłku, bladość powłok, łamliwość włosów i paznokci, sucha skóra.

W niedoborze żelaza obserwujemy także niebieskawe zabarwienie białek ocznych, wygładzenie języka, spaczone łaknienie (chęć spożywania rzeczy niejadalnych takich jak cement czy piasek).

Niedobór witaminy B12 daje z kolei takie objawy jak niestabilność chodu (zwłaszcza po schodach), pieczenie języka, zaburzenia psychiczne, czasem powiększenie wątroby i śledziony.

Leczenie anemi- czy dieta wystarczy?

Jeśli mamy anemię niedoborową sama zmiana diety nie będzie wystarczająca. Oczywiście jest ona dodatkowym orężem w walce z niedoborami, ale interwencja farmakologiczna będzie niezbędna. Co więcej suplementację żelaza należy kontynuować przez 3 miesiące od normalizacji wyników w celu uzupełnienia zapasów.

Żelazo

Pokarmowe źródła żelaza to czerwone mięso i podroby (jednak nie należy tych produktów jadać częściej niż raz w tygodniu), ryby, drób, zielone warzywa liściaste, nasiona roślin strączkowych, orzechy, pestki dyni, nasiona słonecznika, produkty zbożowe pełnoziarniste, sezam mak.

Ważna jest nie tylko prawidłowa podaż, ale także wchłanianie żelaza. Najlepiej przyswajane będzie żalazo hemowe, które znaleźć można w mięsie i rybach. W produktach roślinnych znajduje żelazo niehemowe. Ponadto omawiany pierwiastek wchłania się gorzej jeśli jest spożywany z fosforanami (obfitują w nie produkty wysokoprzetworzone; np. w słodkie, gazowane napoje), szczawianami ( szczaw, szpinak, buraki, por, rabarbar, kakao, tofu), fitynianami (kasze, orzechy, groch, sozewica, ciecierzyca), tanin (herbata, kakao), wapniem (produkty mleczne), białko sojowe.

Jak widać związki utrudniające wchłanianie żelaza często znajdują się w produktach roślinnych, które są jego bardzo dobrym źródłem. Absolutnie nie chcę tutaj „poniżać” diety wegetariańskiej. Zwracam jednak uwagę, że wegetarianie w sposób szczególny muszą zwracać uwagę na to, aby spożywać produkty obfitujące w żelazo w odpowiednich ilościach. 

Warto pamiętać, że żelazo lepiej wchłania się w środowisku kwaśnym, czyli na przykład z witaminą C. Nie bój się więc dodawać soku z cytryny, papryki czy soku pomarańczowego do posiłków, w których znajduje się mięso, ryba czy zielona sałatka.

Witamina B12

W przypadku witaminy B12 (kobalaminy) sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana. Kobalamina występuje w mięsie, rybach i produktach odzwierzęcych (np. produktach mlecznych czy jajkach). Z tego względu na jej niedobory szczególnie narażeni są weganie, którzy spożywają jedynie żywność pochodzenia roślinnego. I właśnie oni powinni zdecydować się na suplementację. I, jeśli są wśród osób czytających ten wpis weganie, niech nie zwiodą Was prawidłowe wyniki badań po roku bycia weganką/weganem. Nasz organizm „zabezpieczył się” na niedobory tej witaminy na okres 4 lat (witamina B12 magazynowana jest w wątrobie). Po tym czasie mogą pojawić się nieprawidłowości w morfologii. Dlatego warto witaminę B12 suplementować. 

Do prawidłowego wchłaniania witaminy B12 niezbędny jest czynnik Castle’a, który produkowany jest w żołądku. Kobalamina łączy się w nim i dzięki temu może zostać wchłonięta w jelicie cienkim.  U osób z zapaleniem błony śluzowej żołądka czynnik ten nie jest produkowany, przez co witamina nie jest wchłaniana prawidłowo. U takich osób niezbędne jest domięśniowe podawanie witaminy B12.

Kwas foliowy

A kwas foliowy? Znajdziesz go w warzywach zielonolistnych, jednak jest bardzo nietrwały i wrażliwy na czynniki środowiska takie jak temperatura czy promieniowanie. Na jego niedobory narażone są przede wszystkim kobiety ciężarne.
Jednak dieta kobiety ciężarnej to temat na tyle obszerny, że mógłby powstać na ten temat oddzielny wpis. Może jesteś tym tematem zainteresowana? Daj znać. Czekam na komentarz.

Mam nadzieję, że rozwiałam wszystkie wątpliwości. Jeśli nadal coś jest dla Ciebie nie jasne-pytaj. Jestem tutaj dla Ciebie.